دستگاه فیزآری سه بعدی OMNISCAN X3، یک دستگاه بازرسی غیرمخرب عیب یاب التراسونیک است که با استفاده از تکنولوژی فراصوتی، قابلیت بررسی دقیق قطعات صنعتی را داراست. این دستگاه با ارسال امواج فراصوتی با فرکانس بالا به قطعات، توانایی تشخیص خطاها، شکستگی ها، ترک ها و نقص های موجود در قطعات را دارد. در واقع، OmniScan X3 به عنوان یک ابزار بازرسی غیرمخرب، به صورت کاملاً غیرمخرب قابلیت بررسی و تشخیص مشکلات داخلی قطعات صنعتی را فراهم می کند. این دستگاه، به ویژه در صنایع نفت، گاز، خودروسازی، هوافضا، پالایشگاهی و غیره کاربرد فراوانی دارد. با استفاده از OmniScan X3، امکان بررسی و تشخیص مشکلات داخلی قطعات فلزی، پلاستیکی، کامپوزیتی و غیره، از جمله شکستگی ها، خرابی ها، ترک ها و نقص های موجود در قطعات، فراهم می شود.
یکی از مزایای بارز دستگاه OmniScan X3، دقت و کنترل بالای آن است. با استفاده از سنسورهایی که در دستگاه قرار دارند، بازتاب امواج فراصوتی از قطعات اندازه گیری می شود و سپس با استفاده از نرم افزارهای پردازش تصویر، تصاویر با کیفیت بالا از داخل قطعات به دست می آیند. این تصاویر بسیار دقیق و با کیفیت بالا هستند و توسط آن ها می توان مشکلات داخلی قطعات را به طور دقیق تشخیص داد. همچنین دستگاه OmniScan X3 دارای رابط کاربری کاربرپسند است که این امکان را به کاربر می دهد تا به راحتی تصاویر به دست آمده را بررسی کند و اطلاعات مربوط به مشکلات قطعات را به سادگی دریافت کند.
دستگاه فیزآری سه بعدی OMNISCAN X3 با امکانات سخت افزاری و نرم افزاری پیشرفته طراحی شده است تا نیازهای کاربران حرفه ای NDT را برطرف سازد. جدول زیر برخی از مشخصات فنی مهم این دستگاه را نشان می دهد:
| ویژگی | توضیحات |
| نوع تکنولوژی | فیزآری (Phased Array Ultrasonic Testing) سه بعدی |
| کانال ها | قابلیت پشتیبانی از 16 تا 64 کانال بسته به مدل |
| نمایشگر | صفحه نمایش لمسی 10.4 اینچ با وضوح بالا |
| نرم افزار | تحلیل سه بعدی، ترسیم نقشه C-Scan و D-Scan |
| محدوده فرکانسی | 0.5 تا 20 مگاهرتز |
| قابلیت پراب | پشتیبانی از پراب های فیزآری و TOFD |
| ذخیره سازی | حافظه داخلی و قابلیت اتصال USB و شبکه |
| استانداردها | مطابق با ASME، EN، ASTM برای تست های NDT |
| منبع تغذیه | باتری قابل شارژ با طول عمر بالا |
| قابلیت حمل | طراحی پرتابل برای استفاده در سایت های صنعتی |
این ویژگی ها نشان می دهد که OMNISCAN X3 به عنوان یکی از پیشرفته ترین دستگاه های فیزآری، برای پروژه های حساس و بزرگ طراحی شده است.
کاربرد این دستگاه بسیار گسترده است و در بسیاری از صنایع حیاتی، نقش کلیدی ایفا می کند. برخی از مهم ترین کاربردهای این دستگاه عبارتند از:
این دستگاه سه بعدی برای شناسایی ترک ها، تخلخل ها و عیوب جوش با دقت سه بعدی در خطوط لوله و مخازن تحت فشار استفاده می شود.
در بررسی یکپارچگی ورق ها، پروفیل ها و قطعات حساس در فرآیند تولید می توان از این دستگاه استفاده کرد.
برای انجام تست دوره ای خطوط انتقال، تجهیزات پالایشگاهی و سازه های حیاتی برای جلوگیری از نشتی و انفجار این دستگاه به کار گرفته می شود.
برای بازرسی دقیق توربین ها، بویلرها، ژنراتورها و قطعات تحت فشار کاربرد دارد.
تست قطعات حساس مانند پره های موتور هواپیما، سیستم های تعلیق و قطعات ایمنی خودرو را می توان با کمک این دستگاه انجام داد.
پایش سلامت سازه ها با دقت بالا برای جلوگیری از حوادث ناگهانی نیز با کمک این دستگاه صورت می گیرد.
استفاده از عیب یاب Phased Array نیازمند دانش فنی و تسلط بر تکنولوژی اولتراسونیک چندکاناله است، اما با رعایت اصول صحیح می توان حداکثر بهره وری را از این ابزار داشت. ابتدا باید پروب (transducer) را تنظیم کرد؛ پروب شامل چندین کریستال فعال است که امواج را با زاویه های مختلف ارسال می کنند و انتخاب آن بسته به ضخامت، جنس قطعه و نوع عیب مورد انتظار انجام می شود. سپس دستگاه کالیبره می شود؛ با استفاده از بلوک های مرجع استاندارد، فاصله، زاویه و حساسیت دستگاه تنظیم می شود و پارامترهایی مانند سرعت صوت در ماده، ضخامت نمونه و سطح نویز محیط بررسی می شوند. پس از آن، قطعه مورد نظر اسکن می شود؛ اپراتور پروب را با استفاده از ژل یا روغن اولتراسونیک روی سطح قرار می دهد و حرکت دستی یا خودکار پروب موجب ارسال امواج و دریافت بازتاب ها می شود. در نهایت، داده ها تحلیل می شوند؛ تصویر نمایش داده شده روی مانیتور به صورت A-Scan، B-Scan یا S-Scan ارائه می شود و نقاط بازتاب امواج، شدت سیگنال و موقعیت دقیق عیوب قابل تشخیص هستند.
نکات مهم در هنگام استفاده:
عیب یاب phased array این امکان را می دهد که اپراتور زاویه پرتاب امواج را به صورت الکترونیکی تغییر داده و چند ناحیه را به طور همزمان بررسی کند؛ این مزیت، دقت و پوشش بازرسی را به طرز چشمگیری افزایش می دهد.
عیب یاب Phased Array یکی از پیشرفته ترین روش های بازرسی غیرمخرب (NDT) است که در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و هوافضا استفاده می شود. این دستگاه با دقت بالا، سرعت اسکن گسترده و قابلیت تصویرسازی سه بعدی، نسبت به روش های سنتی NDT برتری دارد.
ویژگی های اصلی عیب یاب Phased Array:
ارسال امواج همزمان از چند کریستال و امکان تنظیم زاویه پرتاب از ۰ تا ۹۰ درجه، برای شناسایی دقیق عیوب در اعماق مختلف.
نمایش نتایج به صورت دوبعدی (B-Scan) و سه بعدی (S-Scan) با محل دقیق، اندازه و عمق عیب.
امکان اسکن سطح وسیع در زمان کوتاه و کاهش توقف تولید یا عملیات تعمیرات.
شناسایی ترک های مویی، حفره های داخلی و ترک های سطحی؛ مناسب برای قطعات حساس مانند پره های توربین و جوش های هسته ای.
ثبت اطلاعات بازرسی، ذخیره مختصات و گراف، و چاپ گزارش مطابق با استانداردهای بین المللی.
رعایت استانداردهای ASME، ISO 13588 و AWS D1.1 و تاییدیه های جهانی برای صنایع حساس.
استفاده از عیب یاب اولتراسونیک Phased Array در بازرسی های صنعتی، مزایای متعددی دارد که باعث شده این روش به یکی از پرکاربردترین ابزارها در بازرسی غیرمخرب تبدیل شود.
یکی از مهم ترین مزایا، توانایی ایجاد پرتوهای متغیر و اسکن چندبعدی است. در این روش، اپراتور می تواند پرتوهای اولتراسونیک را در زوایای مختلف کنترل کند و به جای دریافت یک سیگنال محدود، تصویری سه بعدی از قطعه یا جوش به دست آورد. این قابلیت موجب افزایش دقت در شناسایی ترک ها، حفره ها و ناپیوستگی ها می شود.
مزیت دیگر، سرعت بالای بازرسی است. در حالی که در UT سنتی باید برای هر زاویه یا عمق، آزمون جداگانه ای انجام شود، در PAUT می توان به طور همزمان زوایای مختلف را اسکن کرد. همین ویژگی باعث کاهش زمان بازرسی و صرفه جویی در هزینه ها می شود.
از دیگر مزایای این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
با وجود تمام مزایا، تست التراسونیک آرایه فازی (PAUT) نیز محدودیت ها و معایبی دارد که باید در نظر گرفته شود. یکی از معایب اصلی، هزینه بالای تجهیزات است. دستگاه های PAUT نسبت به UT سنتی بسیار گران تر هستند و نیاز به سرمایه گذاری اولیه بیشتری دارند.
همچنین، نیاز به اپراتور متخصص یکی دیگر از چالش هاست. کار با این دستگاه ها نیازمند آموزش تخصصی و تجربه کافی است تا نتایج به درستی تفسیر شوند.
از دیگر محدودیت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
با این حال، در پروژه های حیاتی که دقت و ایمنی در اولویت است، این معایب در مقابل مزایا چندان برجسته نیستند.
روش UT سنتی یا التراسونیک کلاسیک، سال هاست که در صنایع برای شناسایی عیوب داخلی استفاده می شود. در این روش، یک پراب اولتراسونیک در زاویه مشخص روی سطح قطعه قرار می گیرد و امواج صوتی به داخل ماده ارسال می شوند. بازتاب این امواج از عیوب یا مرزها، اطلاعات لازم را فراهم می کند.
اما در PAUT، به جای یک پراب ساده، از آرایه ای از المان های کوچک (Phased Array Transducer) استفاده می شود. این آرایه ها می توانند پرتوهای صوتی را به صورت الکترونیکی کنترل کنند، زاویه تابش را تغییر دهند و عمق های مختلف را به طور همزمان بررسی کنند.
جدول زیر مقایسه ای میان UT سنتی و PAUT ارائه می دهد:
| ویژگی | UT سنتی | PAUT |
| دقت | متوسط | بسیار بالا |
| سرعت بازرسی | پایین تر | بسیار سریع تر |
| تصویرسازی | محدود به A-Scan | امکان C-Scan و D-Scan |
| انعطاف پذیری | محدود | بالا (قابلیت تغییر زاویه پرتو) |
| مستندسازی | محدود | دیجیتال و جامع |
| کاربرد در قطعات پیچیده | دشوار | بسیار مناسب |
همان طور که مشخص است، PAUT یک نسل پیشرفته تر و کارآمدتر از UT محسوب می شود که به ویژه برای پروژه های حساس، گزینه ای بی رقیب است.
سخن پایانی
دستگاه فیزآری سه بعدی OMNISCAN X3 به عنوان یکی از پیشرفته ترین تجهیزات تست غیرمخرب در دنیا، توانسته تحولی بزرگ در صنعت NDT ایجاد کند. قابلیت ارائه تصاویر سه بعدی، دقت فوق العاده در تشخیص عیوب و طراحی پرتابل این دستگاه، آن را به ابزاری بی رقیب در صنایع حساس تبدیل کرده است.
استفاده از OMNISCAN X3 نه تنها کیفیت و ایمنی تجهیزات را افزایش می دهد، بلکه با کاهش هزینه های تعمیرات و توقف خطوط تولید، بهره وری سازمان ها را به شکل چشمگیری بهبود می بخشد. انتخاب مدل مناسب از این سری، گامی مهم در ارتقای سطح بازرسی و کنترل کیفیت صنایع خواهد بود.
